ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ នេះ ជាថ្ងៃគម្រប់ខួបលើកទី ៦ឆ្នាំ ដែល «ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក» របស់កម្ពុជាត្រូវបានសម្រេចដាក់បញ្ចូលក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដែលធ្វើឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលលើកទី៤១ នៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក (UNESCO) ដែលរៀបចំឡើងចាប់ពីថ្ងៃទី ២ ដល់ថ្ងៃទី ១២ កក្កដា មាន ១៩៣ ប្រទេសជាសមាជិក និង ២១ ប្រទេសជាគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍។
សូមជម្រាបថា នៅថ្ងៃទី០៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ នេះ ជាខួប ៦ឆ្នាំ (៨ កក្កដា ២០១៧-៨ កក្កដា ២០២៣) នៃការដាក់បញ្ចូលប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំនៃគណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក នៅទីក្រុង Krakow ប្រទេសប៉ូឡូញ។
ទីតាំងភូមិសាស្ត្រ «ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក» ស្ថិតនៅភូមិសំបូរ ឃុំសំបូរ ស្រុកប្រាសាទសំបូរ ខេត្តកំពង់ធំ។ក្រោយពីចុះបញ្ជីជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់គណៈកម្មាធិការបេតិកភណ្ឌពិភពលោក (UNESCO) តំបន់នេះបានក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍វប្បធម៌ ប្រវត្តិសាស្ត្រ ដ៏ទាក់ទាញមួយដែលមានចំងាយប្រមាណជាង ២៥គីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំដោយធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ៦៤ បត់ស្តាំតាមផ្លូវកូនត្នោត។
ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក គឺជារាជធានីចាស់បុរាណឈ្មោះថា «ឥសានបុរៈ» ដែលកាលពីសម័យនោះ ជាមជ្ឈមណ្ឌលនៃសាសនាឧទ្ទិសថ្វាយដល់សិវៈនិយមដែលសាងសង់អំពីឥដ្ឋតាន់ ថ្មបាយក្រៀម និងថ្មភក់ជាដើម។
ក្រោយពីចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក «ប្រាសាទ សំបូរព្រៃគុក ជាទីទេសចរណ៍បរិស្ថាន វប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា» ទាក់ទាញនូវទេសចរជាតិ និងអន្តរជាតិ ទាំងទេសចរណ៍កម្សាន្ត ការទស្សន:កិច្ចសិក្សាស្រាវជ្រាវ លក្ខណ:បុគ្គល គ្រួសារ មិត្តភ័ក្រ្ត ជាក្រុម ស្ថាប័ន អង្គការនានា ក្នុងការទទួលបានចំណាប់អារម្មណ៍ចំពោះភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិសម្រាប់ការទស្សនាតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រមួយនេះ។ ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក មិនត្រឹមតែមរតកវប្បធម៌ជាតិ ជាសម្បត្តិមនុស្សជាតិផងដែរ ជាកេរដំណែលដូនតាខ្មែរបានបន្សល់ទុកសម្រាប់ការអប់រំគ្រប់ជំនាន់។
ទន្ទឹមនឹងនោះផងដែរតំបន់នេះសម្បូរយ៉ាងច្រើននូវសក្ដានុពលធនធានធម្មជាតិ មានដើមឈើធំៗជាច្រើននិងកម្រៗផងដែរ សត្វព្រៃ ជីវ:ចម្រុះ ដែលជាទស្សនីយភាពសម្រាប់ទេសចរណ៍មកទទួលបរិយាកាសភាពស្រស់ស្រាយ ចំណេះដឹង ទាំងមរតកវប្បធម៌ ទំនាក់ទំនងមនុស្ស ការថែរក្សាអភិរក្សវប្បធម៌ប្រពៃណីជាតិ និងបរិស្ថានសង្គម-វប្បធម៌នានា។
យោងតាមសាវតាប្រវត្តិសាស្រ្ត «ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក» កសាងទ្បើងដោយព្រះបាទឥសានវរ្ម័នទី១ ក្នុងស.វ.ទី៧ នៃគ.ស.។ បើតាមសិលាចារឹក ជាភាសាសំស្រ្ដឹក និងភាសាខ្មែរ រាជធានីនេះ មានឈ្មោះថា «ឥសានបុរ» ជានាមរបស់ព្រះអង្គផ្ទាល់។ អ្វីដែលសំខាន់នោះ ក្នុងរជ្ជកាលព្រះអង្គ ចំពោះការគ្រប់គ្រង គឺផ្អែកតាមនយោបាយ និងសាសនា ដោយហេតុនេះ បានជាក្នុងរាជ្យព្រះអង្គ មានការកសាងប្រាសាទយ៉ាងច្រើន។
សូមបញ្ចាក់ថា «ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក» ត្រូវបានគេចាត់ថ្នាក់ក្នុងរចនាបថ មានដូចជា៖ សំបូរព្រៃគុក ព្រៃក្មេង កំពង់ព្រះ គូលេន និងបាពួន នាស.វ.ទី១១តែម្តង៕