រាជធានីតូក្យូ៖ ជាមួយនឹងបច្ចេកវិទ្យា នៅលើពិភពលោក កំពុងតែរីកចម្រើនកាន់តែខ្លាំងនោះ ការប្រកួតប្រជែង លើបន្ទះឈីប ក៏កំពុងតែក្លាយជាសមរភូមិប្រកួតប្រជែងយ៉ាងស្វិតស្វាញ ប៉ុន្ដែឥឡូវ ប្រទេសជប៉ុន កំពុងតែប្រើប្រាស់យុទ្ធសាស្រ្ដថ្មី ដើម្បីស្ដារមុខមាត់នាំមុខគេ នៅលើពិភពលោកឡើងវិញ ក្រោយការរបូតតំណែងនាំមុខគេលើវិស័យឈីប ធ្លាក់ទៅក្នុងដៃរបស់ក្រុមហ៊ុននានារបស់កូរ៉េខាងត្បូង និង កោះតៃវ៉ាន់។
បើតាមសារព័ត៌មាន Fortune បានចេញផ្សាយ កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ កន្លងទៅនេះ ថា លោក ម័ររីស ឆាង (Morris Chang) ស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីបតៃវ៉ាន់ (Taiwan Semiconductor Manufacturing Company) ហៅកាត់ TSMC បានព្យាករយ៉ាងល្អិតល្អន់ ខណៈគាត់បានបើករោងចក្រផលិតបន្ទះឈីបថ្មី នៅកោះគ្យូស៊ុ (Kyushu) របស់ប្រទេសជប៉ុន កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤។
លោកស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនបន្ទះឈីបតៃវ៉ាន់ រូបនេះ បានព្យាករ ថា រោងចក្រផលិតឈីបថ្មីនេះ ទទួលបានការគាំទ្រ ជាមួយនឹងទឹកប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ពីរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន។ សកម្មភាពបែបនេះ នឹងជំរុញឱ្យមានការរីកដុះដាលឡើងវិញ ចំពោះ Semiconductors សម្រាប់ប្រទេសអាស៊ីមួយនេះ។ជាការពិតណាស់ បើនិយាយអំពីបន្ទះឈីប ភាគច្រើនបំផុត គឺផ្ដោតទៅលើតៃវ៉ាន់ ឬ កូរ៉េខាងត្បូង ដែលជាទីតាំងរបស់ក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីបនាំមុខគេរបស់ពិភពលោក។ រីឯរដ្ឋាភិបាលនានា កំពុងតែចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងទៅលើក្រុមហ៊ុនជាច្រើន ដូចជា ក្រុមហ៊ុនរបស់តៃវ៉ាន់ TSMC, ក្រុមហ៊ុននានារបស់កូរ៉េខាងត្បូង រួមមាន ក្រុមហ៊ុន Samsung និង ក្រុមហ៊ុន SK Hynix ដើម្បីបង្កើតរោងចក្រថ្មី នៅក្នុងប្រទេសរបស់ពួកគេ ជាពិសេស ដើម្បីបង្កើនភាពធន់ នៃខ្សែ សង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់។
បច្ចុប្បន្ន ពិតជាមានរូបភាពផ្ទុយគ្នា កាលពី៥០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។ នៅក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ មានក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីបកំពូល ចំនួន៦ នៅក្នុងចំណោម១០ គឺជាក្រុមហ៊ុនរបស់ជប៉ុន។ បណ្ដាក្រុមហ៊ុនជប៉ុនទាំងនេះ បានគ្រប់គ្រងលើទីផ្សារបន្ទះឈីប ប្រហែលពាក់កណ្ដាល នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៨។ ប៉ុន្តែភាពលេចធ្លោ នៃបន្ទះឈីបរបស់ប្រទេសជប៉ុន បានរសាត់បាត់ទៅវិញ ដោយសារតែការរួមបញ្ចូលគ្នា នៃការផ្លាស់ប្តូរនិន្នាការទីផ្សារ ការកើនឡើង នៃការប្រកួតប្រជែងថ្មី និង សម្ពាធភូមិសាស្ត្រនយោបាយ។
បើទោះជាយ៉ាងណា បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលក្រុងតូក្យូ នៅតែមានក្ដីសង្ឃឹម ថា ជប៉ុន អាចធ្វើឲ្យជោគវាសនាបន្ទះឈីបរបស់ខ្លួនងើបខ្ពស់ឡើងវិញ ជាមួយនឹងយុទ្ធសាស្រ្ដថ្មីរបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានគាំទ្រ ដោយប្រាក់រាប់ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក រួមជាមួយនឹងរោងចក្ររបស់ក្រុមហ៊ុនតៃវ៉ាន់ TSMC ជាដំណាក់កាលដំបូង នៅក្នុងការស្ដារឡើងវិញ ហើយត្រូវបានព្យាករ ដោយស្ថាបនិកក្រុមហ៊ុនបន្ទះឈីបតៃវ៉ាន់ លោក ឆាង។
ស្រដៀងទៅនឹងរបៀប ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក មាន Silicon Valley និង តៃវ៉ាន់ មានសួនឧស្សាហកម្មស៊ីនជូ (Hsinchu) នោះ ប្រទេសជប៉ុន មានមជ្ឈមណ្ឌលផលិតបន្ទះសៀគ្វី ដោយផ្ទាល់ខ្លួន គឺកោះស៊ីលីកុន (Silicon Island) ដែលជាឈ្មោះហៅក្រៅរបស់ឧស្សាហកម្ម សម្រាប់កោះគ្យូស៊ូ (Kyushu)។ រីឯក្រុមហ៊ុនមួយចំនួន មានមូលដ្ឋាន នៅលើកោះធំបំផុតទី៣របស់ជប៉ុន រួមទាំង ក្រុមហ៊ុន Tokyo Electron, ក្រុមហ៊ុន Sony និង ក្រុមហ៊ុន Renesas។
ឥឡូវ ជប៉ុន ក៏ក្លាយជាទីតាំងរោងចក្រថ្មី មកពីក្រុមហ៊ុនផលិតនាំមុខគេ TSMC។ ក្រុមហ៊ុនផលិតឈីបដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក បានបើករោងចក្រមួយ កាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ នៅទីក្រុងគូម៉ាម៉ូតូ (Kumamoto) កោះគ្យូស៊ូ (Kyushu) ប្រទេសជប៉ុន។
រោងចក្រនេះ គឺជាការបណ្តាក់ទុនរួមគ្នា រវាងក្រុមហ៊ុន Sony និង ក្រុមហ៊ុន Denso ។ ស្របគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន ក៏បានច្រានចោលផងដែរ ចំពោះការបែងចែកប្រាក់ជំនួយ ចំនួន៤៧៦ពាន់លានយេនជប៉ុន ឬស្មើនឹង៣,២ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ដែលជាប្រាក់ជំនួយ។ បច្ចុប្បន្ន រដ្ឋាភិបាលក្រុងតូក្យូ កំពុងតែសន្យា ថា នឹងផ្តល់ប្រាក់បន្ថែម ចំនួន៧៣២ពាន់លានយេន ឬស្មើនឹង ៤,៩ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក ជួយគាំទ្របន្ថែមទៀត សម្រាប់រោងចក្រទី២របស់ក្រុមហ៊ុន TSMC ។ ទន្ទឹមគ្នានេះដែរ ក្រុមហ៊ុនផលិតបន្ទះឈីបតៃវ៉ាន់ បានអះអាង កាលពីដើម ខែកុម្ភៈ ថា ក្រុមហ៊ុននេះ កំពុងតែបើករោងចក្រទី២ ជាមួយនឹងការចូលរួមរបស់ក្រុមហ៊ុន Toyota ជាអ្នកវិនិយោគិនថ្មី។
រោងចក្ររបស់ក្រុមហ៊ុន TSMC គឺជាការបោះជំហានដំបូង តាមអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលក្រុង តូក្យូ សង្ឃឹម ថា រោងចក្រនេះ នឹងក្លាយជាការស្ដារឡើងវិញ នៃឧស្សាហកម្មបន្ទះឈីបរបស់ប្រទេសជប៉ុន។ នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុន បានចេញផ្សាយនូវយុទ្ធសាស្រ្តថ្មីមួយ ដោយបានដាក់ឧបករណ៍អេឡិកត្រូនិក នៅចំចំណុចកណ្តាល នៃគោលនយោបាយសន្តិសុខ និង សេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួន។ ស្របគ្នានេះ រដ្ឋាភិបាលក្រុងតូក្យូ ក៏បានសន្យា ថា ជប៉ុន នឹងផ្ដល់ឧបត្ថម្ភធន សម្រាប់ការផលិតបន្ទះឈីបក្នុងស្រុក មជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវសម្រាប់បន្ទះឈីបកម្រិតខ្ពស់ និង ភាពជាដៃគូ កាន់តែស៊ីជម្រៅ ជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក៕
ឪពុកម្ដាយ ស្ទើរតែបែកទ្រូងរហែកជា២ គ្រាន់តែឮថារថយន្ដដឹកសិស្សនិងគ្រូជាង៦០នាក់ ក្រឡាប់ខ្ទេចរថយន្ដ
អ្នកមានទ្រព្យស្ដុកស្ដម្ភ ចាប់ពីសេដ្ឋីដល់មហាសេដ្ឋីជិត១០ម៉ឺននាក់ រស់នៅរដ្ឋធានីរបស់កូរ៉េខាងត្បូង
ប្រទេសជាអតីតរដ្ឋរបស់សូវៀត បន្ដផ្គត់ផ្គង់ប្រព័ន្ធប្រឆាំងយន្ដហោះ និង ដ្រូនឈ្លបយកការណ៍ទៅកាន់អ៊ុយក្រែន
មេបញ្ជាការការកំពូលអាមេរិកប្រចាំនៅតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក បារម្ភខ្លាំងពីចិន លុកលុយនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង
សមាជិកសភា និងអភិបាលខេត្តអូសាការបស់ជប៉ុន ចេញលិខិតអបអរសាទរការរៀបចំសង្ក្រាន្តឆ្នាំថ្មី របស់ខ្មែរនៅជប៉ុន
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិសុខដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក នឹងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្ដិការជាមួយជប៉ុន ព្រោះខ្លាចចិន
មហាយក្សចិន ចេញល្បាតប្រយុទ្ធ ចំថ្ងៃសហរដ្ឋអាមេរិកដឹកនាំសម្ពន្ធមិត្តធ្វើសមយុទ្ធ នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង
មន្រ្ដីយោធាមហាអំណាចកំពូលចំនួន២របស់ពិភពលោក ជួបជជែកគ្នាទប់ស្កាត់ការផ្ទុះជម្លោះ នៅតំបន់ប៉ាស៊ីហ្វិក
សហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងប្រុងជើងការខ្ពស់ ចំពោះការគំរាមសងសឹករបស់អ៊ីរ៉ង់ ក្រោយ អ៊ីស្រាអែលវាយប្រហារនៅស៊ីរី
ចំនួនអ្នករងគ្រោះថ្នាក់ពីគ្រោះរញ្ជួយដីនៅតៃវ៉ាន់ ឃើញកើនឡើងដល់ជាង១ពាន់នាក់ និង បាត់ខ្លួនរាប់សិបនាក់
សហរដ្ឋអាមេរិក និង បណ្ដារដ្ឋបាល់ទិក ជំទាស់នឹងប្រធានាធិបតីរ៉ូម៉ានី ជាបេក្ខភាពប្រធានអអង្គការណាតូ
ពូទីន ដាក់ពង្រាយមីស៊ីលពិសេសរបស់រុស្ស៊ី សម្រាប់បង្ក្រាបប្រព័ន្ធការពារដែនអាកាសអាមេរិក នៅអ៊ុយក្រែន
ហ្វីលីពីន បង្កើនទំនាក់ទំនងការទូត និង សមត្ថភាពការពារជាតិ សម្រាប់ប្រឈមមុខនឹងជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង
ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី បញ្ជាឲ្យជ្រើសរើសទាហានជាង១០ម៉ឺននាក់បន្ថែមទៀត ចំពេលជាប់ផុងក្នុងស ង្គ្រាមអ៊ុយក្រែន
ក្រុមហ៊ុនធានារ៉ាប់រង ប្រឈមមុខនឹងការខាតបង់លុយ រហូតដល់៤ពាន់លានដុល្លារ ក្រោយកប៉ាល់ដឹកទំនិញដ៏ធំបុក
អ៊ីស្រាអែល កាន់តែផ្គើនដាក់ក្រុមប្រឹក្សាសន្ដិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ បន្ដវាយប្រហារនៅទីក្រុងរ៉ាហ្វះ
លោក ណេតាន់យ៉ាហ៊ូ លុបចោលជំនួបអាមេរិក-អ៉ីស្រាអែល ស្ដីពីទីក្រុង Rafah ជាការជំទាស់នឹងដំណោះស្រាយ UN
ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី ប្ដេជ្ញាសងសឹកអ្នកនៅពីក្រោយការវាយប្រហារឆក់យកជីវិតមនុស្ស១៣៣នាក់ នៅទីក្រុងមូស្គូ
ជនជាតិរ៉ូហ៊ីងយ៉ាចំនួន១៥០នាក់ ជិះទូកគេចចេញពីរបបសឹកមីយ៉ាន់ម៉ា ក្រឡាប់លិចនៅកណ្ដាលសមុទ្ររបស់ឥណ្ឌូណេស៊ី
លោក Stoltenberg ថ្លែងថា សម្ព័ន្ធមិត្ត NATO ធ្វើការមិនបានគ្រប់គ្រាន់ ខណៈដែលអ៊ុយក្រែនកំពុងអស់គ្រាប់
សហរដ្ឋអាមេរិក ចាប់ផ្ដើភ័យស្លន់ស្លោ ព្រោះចិននាំមុខគេលើបច្ចេកវិទ្យាអាវុធលឿនជាងសំឡេង នៅលើពិភពលោក
យន្តហោះអ៊ីស្រាអែល បានទម្លាក់គ្រាប់បែកលើតំបន់ជ្រលងភ្នំ Bekaa របស់ប្រទេសលីបង់ ជាថ្ងៃទីពីរជាប់ៗគ្នា
ពូទីន មិនហ៊ានបញ្ចេញយន្ដហោះបំបាំងកាយនិងរថក្រោះដ៏ទំនើបចុងក្រោយ ចូល ក្នុងសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន នៅឡើយទេ
អ៊ុយក្រែន ប្តេជ្ញាបង្កើនប្រតិបត្តិការវាយបក នៅក្នុងឆ្នាំ ២០២៤, នេះបើតាមមេបញ្ជាការកំពូលយោធាអ៊ុយក្រែន
មហាសេដ្ឋីនីអចលនទ្រព្យវៀតណាមម្នាក់ ប្រឈមមុខនឹងប្រហារជីវិត ពាក់ព័ន្ធនឹងការបោកលុយជាង១២ពាន់លានដុល្លារ
មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់ទាហានរុស្ស៊ី ចំនួន២នាក់ ប្រឈមមុខនឹងការចាប់ខ្លួនពីតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្ដរជាតិ
លោក Mark Zuckerberg បាត់បង់ទឹកប្រាក់អស់ ១៨ពាន់លានដុល្លារ ក្រោយ Facebook ជួបបញ្ហាប្រមាណមួយម៉ោង
រុស្ស៊ី អះអាងអំពីការបែកធ្លាយការសម្ងាត់របស់អាល្លឺម៉ង់ បង្ហាញអំពីទំនាក់ទំនងរបស់លោកខាងលិច នៅអ៊ុយក្រែន
បេហ្សូស ចំណាយពេលរាប់ឆ្នាំ ទម្រាំរុញទម្លាក់មហាសេដ្ឋីអាមេរិកនិងបារាំង ចេញពីតំណែងកំពូលរបស់ពិភពលោក
អ៊ុយក្រែន ដកកងទ័ពចេញពីភូមិ ២ទៀត ក្បែរទីក្រុង Avdiivka ចំពោះមុខភាពយឺតយ៉ាវនៃជំនួយយោធាពីលោកខាងលិច
លោក លូកាសេនកូ (Lukashenko) ប្រកាសថានឹងឈរឈ្មោះ ក្នុងការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីបេឡារុស នៅឆ្នាំក្រោយ
ចក្រភពអង់គ្លេស សន្យាផ្ដល់ជំនួយ ៣១១លានដុល្លារ ដើម្បីបង្កើនការផលិតគ្រាប់កាំភ្លើងធំរបស់អ៊ុយក្រែន
រុស្ស៉ីនិយាយថា កងកម្លាំងរបស់ខ្លួនកំពុងរុលទៅភាគខាងលិចបន្ថែមទៀត បន្ទាប់បានចូលកាន់កាប់ទីក្រុង Avdievka
អ៉ីស្រាអែល បន្តទម្លាក់គ្រាប់បែកលើតំបន់ហ្កាហ្សា ខណៈអាមេរិក វេតូប្រឆាំងដំណោះស្រាយបទឈប់បាញ់របស់ UN
ស្រ្ដីដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតនៅកូរ៉េខាងជើង ប្រាប់ពីសញ្ញាវិជ្ជមាន លើទំនាក់ទំនងល្អ បើ ជប៉ុនបោះជំហានថ្មី
នាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៊ីស្រាអែល ច្រានចោលសំណើឈប់បាញ់របស់ហាម៉ាស បញ្ជាឱ្យកងទ័ពត្រៀមវាយចូលទីក្រុង Rafah
តើក្រុមហ៊ូធី នឹងវាយបំផ្លាញខ្សែប្រព័ន្ធបណ្តាញ Internet របស់ប្រទេសលោកខាងលិច ក្រោមសមុទ្រក្រហមដែរឬទេ?
ពូទីន ចាប់ផ្ដើមផ្លាស់ប្ដូរយុទ្ធសាស្រ្ដសង្គ្រាម ក្រោយពេលរុស្ស៊ី បាត់បង់យន្ដហោះ ទំនើបៗជាច្រើនប្រភេទ
អ៊ុយក្រែន ចាប់ផ្ដើមលាតត្រដាងគម្រោងពុករលួយ លើការទិញគ្រឿងសព្វាវុធរបស់មន្រ្ដីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងការពារជាតិ
តុលាការម៉ាឡេស៊ី ចោទប្រកាន់ភរិយារបស់អតីតរដ្ឋមន្រ្ដីក្រសួងហិរញ្ញវត្ថុ អំពីការខកខានប្រកាសទ្រព្យសម្បត្ដិ
ជប៉ុនក្លាយជាប្រទេសទី៥ ដែលបានចុះចតយានរ៉ូបូតដោយជោគជ័យ ទៅលើផ្ទៃព្រះចន្ទ ប៉ុន្តែកំពុងជួបបញ្ហាផ្នែកថាមពល
ជនបរទេសម្នាក់ បានស្លាប់ និងម្នាក់ទៀតរបួសធ្ងន់ក្នុងឧបទ្ទវហេតុធ្លាក់យន្តហោះ នៅខេត្តឈុនបុរី ប្រទេសថៃ
ការរញ្ជួនដីកម្រិត ៦.៣វិចទ័រ នៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន បានសម្លាប់មនុស្ស ជាង ២ ០០០នាក់ និងជាង ៩ ២០០នាក់រងរបួស
អតីតប្រធានសភាសហតំណាងសហរដ្ឋអាមេរិក លោក McCarthy បានបដិសេធរបាយការណ៍ដែលរំពឹងថាគាត់ចុះចេញពីសមាជិកសភា
ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ UN ប្រាប់រុស្ស៊ីថា «បញ្ឈប់សង្គ្រាម» ហើយ Zelenskiy ថា «មិនចាំបាច់និយាយទេ»
ព្រះមហាក្សត្រថៃ បន្ធូរបន្ថយទោសរបស់លោក ថាក់ស៉ីន ស៊ីណាវ៉ាត្រា ពីរយៈពេល ៨ឆ្នាំ មកនៅត្រឹមតែ ១ឆ្នាំ
រុស្ស៊ី បន្ទោស អ៊ុយក្រែន ចំពោះការ វាយប្រហារ ដោយ យន្តហោះ ដ្រូន ធ្វើឲ្យឆេះ ឃ្លាំង ស្តុក ប្រេងនៅ គ្រីមៀ
ឆ្មាំសមុទ្រហ្វីលីពីន ប្រឈមមុខដាក់គ្នាជាមួយឆ្មាំសមុទ្រចិន តាមជួរកោះប៉ប៉្រិបថ្ម ក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង
អ្នកការពារក្រុងបាក់មូតរបស់អ៊ុយក្រែន បារម្ភបាត់បង់ការគាំទ្រផ្នែកគ្រាប់រំសេវ ដើម្បីវាយបកលើកងទ័ពរុស្ស៊ី
ការចំណាយផ្នែកយោធានៅលើពិភពលោកឡើងដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដោយសារសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន
អ្នកបើកបរយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី ច្រឡំទម្លាក់គ្រាប់បែកលើទីក្រុងរបស់ខ្លួនឯង ដោយស្មានថា ទឹកដីអ៊ុយក្រែន
ប្រធានាធិបតីបារាំង ពឺងផ្អែកលើប្រធានាធិបតីចិន ដើម្បីនាំប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី មកកាន់តុចរចារកសន្តិភាព
របបដឹកនាំយោធាភូមា រំលាយចោលគណបក្សប្រឆាំងរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និងកម្ទេចចោលក្រុមតស៊ូនៅតាមព្រំដែន
របបដឹកនាំយោធាភូមា រំលាយចោលគណបក្សប្រឆាំងរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និងកម្ទេចចោលក្រុមតស៊ូនៅតាមព្រំដែន
មីស៊ីល និងដ្រូន របស់រុស្ស៊ីបំផ្លាញអគារលំនៅឋាន និងសម្លាប់ជនស៊ីវិលអ៊ុយក្រែន ស្ថិតនៅក្បែរទីក្រុងគៀវ
