2023-09-19 09:09
492

អឺរ៉ង់៖ ជនជាតិអាមេរិក ចំនួន ០៥នាក់ ដែលត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ត្រូវបានដោះលែងហើយ និងបានដំណើរមកចុះចតនៅទីក្រុងដូហា ប្រទេសកាតា មុនពេលហោះហើរទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលក្រោយនៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣នេះ។ 

អ្នកទាំង ០៥នាក់ ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថា ត្រូវបានគេឃុំឃាំងដោយខុសឆ្គង នឹងត្រូវបានដោះលែងជាផ្នែកនៃកិច្ចព្រមព្រៀងកាន់តែទូលំទូលាយ ដែលរួមមាន សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមិនបង្កកប្រាក់ចំនួន  ៦ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងមូលនិធិអ៊ីរ៉ង់។ ពួកគេកំពុងត្រូវបានគេហោះហើរតាមយន្តហោះរបស់រដ្ឋាភិបាលកាតា ទៅកាន់ទីក្រុងដូហា ដែលបានចាកចេញពីព្រលានយន្តហោះក្រុងតេហេរ៉ង់ នៅរសៀលថ្ងៃចន្ទម៉ោងក្នុងតំបន់។ សាច់ញាតិពីរនាក់របស់អ្នកជាប់ឃុំក៏ស្ថិតនៅលើយន្តហោះដែរ រួមជាមួយឯកអគ្គរដ្ឋទូតកាតាប្រចាំក្រុងតេអេរ៉ង់ផងដែរ។ 

ការដោះលែងជនជាតិអាមេរិកនាំមកនូវការបញ្ចប់សុបិនអាក្រក់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំសម្រាប់អ្នកដែលត្រូវបានឃុំខ្លួន។ អ្នកទាំងបីនាក់ដែលត្រូវបានគេជឿថា ជាផ្នែកនៃកិច្ចព្រមព្រៀង គឺ Emad Shargi, Morad Tahbaz និង Siamak Namazi សុទ្ធតែត្រូវបានគេចាប់ដាក់គុកអស់រយៈពេលជាងប្រាំឆ្នាំ។ Namazi ត្រូវបានឃុំខ្លួនតាំងពីឆ្នាំ២០១៥ និងអត្តសញ្ញាណរបស់ជនជាតិអាមេរិកពីរនាក់ទៀត មិនត្រូវបានដឹងជាសាធារណៈនោះទេ។ 

មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ របស់រដ្ឋាបាលលោក Biden បាននិយាយថា ម្តាយរបស់ Siamak Namazi និង Effie Namazi និងភរិយា Morad Tahbaz ឈ្មោះ Vida Tahbaz ដែលពីមុនមិនអាចចាកចេញពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ បាននោះក៏នៅលើជើងហោះហើរពីប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ទៅកាន់ទីក្រុង Doha ផងដែរ។ 

មន្ត្រីរូបនេះបាននិយាយថា បន្ទាប់ពីឈប់នៅរដ្ឋធានីកាតា ពួកគេនឹងធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី ដែលជាតំបន់ដើម្បីជួបជុំជាមួយក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេឡើងវិញ។ 
ប្រធានាធិបតី Joe Biden បានប្រារព្ធពិធីដោះលែងជនជាតិអាមេរិកទាំងប្រាំនាក់ “បន្ទាប់ពីបានស៊ូទ្រាំនឹងទុក្ខព្រួយភាពមិនច្បាស់លាស់ និងទុក្ខវេទនាជាច្រើនឆ្នាំ”។ 

លោក Biden បានសរសេរនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃចន្ទថា “ថ្ងៃនេះជនជាតិអាមេរិកស្លូតត្រង់ចំនួន ០៥នាក់ដែលត្រូវបានជាប់ពន្ធនាគារ នៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ ទីបំផុតបានត្រលប់មកផ្ទះវិញហើយ។ ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះដៃគូរបស់យើងទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេសសម្រាប់ការខិតខំប្រឹងប្រែងមិនចេះនឿយហត់របស់ពួកគេ ដើម្បីជួយយើងឱ្យសម្រេចបានលទ្ធផលនេះ រួមទាំងរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសកាតា អូម៉ង់ ស្វីស និងកូរ៉េខាងត្បូង”។ 

ការដោះលែងរបស់ពួកគេតំណាងឱ្យរបកគំហើញការទូតដ៏សំខាន់មួយ បន្ទាប់ពីមានការចរចាដោយប្រយោលដ៏ស្មុគស្មាញជាច្រើនឆ្នាំ រវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងទីក្រុងតេអេរ៉ង់។ សហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់មិនមានទំនាក់ទំនងការទូតជាផ្លូវការទេ។ ទំនាក់ទំនងបានធ្លាក់ចុះបន្ថែមទៀតនៅក្រោមរដ្ឋបាល Trump នៅពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិកដកខ្លួនចេញពីកិច្ចព្រមព្រៀងនុយក្លេអ៊ែរអ៊ីរ៉ង់ និងបន្តវិធីសាស្រ្ត "សម្ពាធអតិបរមា" ទៅកាន់ទីក្រុងតេអេរ៉ង់។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ដើម្បីរារាំងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ ដែលកំពុងកើនឡើងរបស់អ៊ីរ៉ង់មិនបានជោគជ័យទេ។ 

ការដោះលែងនេះ គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងកម្រិតខ្ពស់ចុងក្រោយដែលចរចាដោយរដ្ឋបាល Biden ដើម្បីទទួលបានការដោះលែងជនជាតិអាមេរិកដែលត្រូវបានឃុំខ្លួនខុសនៅបរទេសបន្ទាប់ពីការដោះលែងជនជាតិអាមេរិកពីប្រទេសរុស្ស៊ី និងវេណេស៊ុយអេឡា។ សហរដ្ឋអាមេរិកចេញទណ្ឌកម្មថ្មី លើក្រុងតេអេរ៉ង់ អាមេរិកនឹងចេញទណ្ឌកម្មថ្មីប្រឆាំងអ៊ីរ៉ង់ ក្រោយការដោះលែង។ 
មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់បាននិយាយថា ពួកគេនឹងផ្តោតលើក្រសួងស៊ើបការណ៍សម្ងាត់ (MOIS) របស់ទីក្រុងតេអេរ៉ង់ និងអតីតប្រធានាធិបតីអ៊ីរ៉ង់ Mahmoud Ahmadinejad ។ ពួកគេ គឺជាទណ្ឌកម្មទីពីរដែលត្រូវបានដាក់ក្រោមបញ្ជាប្រតិបត្តិដែលចុះហត្ថលេខាដោយប្រធានាធិបតី Joe Biden ដែលស្វែងរកការដាក់ទណ្ឌកម្មលើអង្គការ ឬឧក្រិដ្ឋជនដែលទទួលខុសត្រូវក្នុងការចាប់ជនជាតិអាមេរិកាំងជាឈ្លើយសឹក។

មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ Biden បាននិយាយថា កិច្ចព្រមព្រៀងដោះលែងជនជាតិអាមេរិក ពីការឃុំឃាំងរបស់អ៊ីរ៉ង់ «មិនបានផ្លាស់ប្តូរទំនាក់ទំនងរបស់យើងជាមួយអ៊ីរ៉ង់តាមមធ្យោបាយណាមួយឡើយ»។ 

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ទីមួយបាននិយាយថា «អ៊ីរ៉ង់ គឺជាសត្រូវ និងជាអ្នកឧបត្ថម្ភរដ្ឋនៃអំពើភេរវកម្ម យើងនឹងទទួលខុសត្រូវនៅពេលណាដែលអាចធ្វើទៅបាន»។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ដដែល បានបន្ថែមថា «យើងត្រូវបានផ្តោតជារៀងរាល់ថ្ងៃលើគោលនយោបាយសម្រាប់មជ្ឈិមបូព៌ា ដែលរួមបញ្ចូលការរារាំងជាមួយនឹងការទូត ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃការឈ្លានពានរបស់អ៊ីរ៉ង់។ វាត្រូវបានគេហៅថា ការបន្ថយជម្លោះតាមរយៈការទូតនៅគ្រប់ទីកន្លែងដែលអាចធ្វើទៅបាន និងការរួមចំណែក និងការកសាងតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាដែលមានស្ថិរភាពសមាហរណកម្ម និងរីកចម្រើនជាងមុន»។ 

ពួកគេបាននិយាយថា «ប៉ុន្តែវាមិននិយាយថានៅពេលយើងមានឱកាសនាំពលរដ្ឋអាមេរិកមកផ្ទះវិញ យើងព្យាយាមរឹបអូសវា ហើយនោះជាអ្វីដែលយើងកំពុងធ្វើនៅទីនេះ»។ 
ការផ្ទេរប្រាក់ចំនួន ៦ពាន់លានដុល្លារ ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងអ៊ីរ៉ង់ មូលនិធិរបស់អ៊ីរ៉ង់ ចំនួន ៦ពាន់លានដុល្លារ ដែលត្រូវបានរក្សាទុកក្នុងគណនីកម្រិត នៅក្នុងប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ត្រូវបានផ្ទេរទៅគណនីដាក់កម្រិត នៅក្នុងធនាគារក្នុងប្រទេសកាតា។ មន្ត្រីអ៊ីរ៉ង់ និងសហរដ្ឋអាមេរិក ត្រូវបានជូនដំណឹងដោយប្រទេសកាតាកាលពីថ្ងៃចន្ទថា ការផ្ទេរនេះបានកើតឡើង។ នេះបើយោងតាមប្រភពមួយបានប្រាប់ព័ត៌មានលំអិតអំពីបញ្ហានេះ។ 

ប្រភពបានប្រាប់ CNN ថាមូលនិធិបានមកពីការលក់ប្រេងដែលត្រូវបានអនុញ្ញាត និងដាក់ចូលទៅក្នុងគណនីដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្រោមរដ្ឋបាល Trump ។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលលោក Biden បានសង្កត់ធ្ងន់ថា មូលនិធិដែលត្រូវបានផ្ទេរទៅគណនីនៅក្នុងប្រទេសកាតានឹងអាចប្រើប្រាស់បានតែដោយអ៊ីរ៉ង់សម្រាប់ការទិញមនុស្សធម៌ ហើយប្រតិបត្តិការនីមួយៗនឹងត្រូវបានត្រួតពិនិត្យដោយក្រសួងរតនាគារសហរដ្ឋអាមេរិក។ 

មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ទីមួយបាននិយាយថា «យើងកំពុងអនុវត្តការរៀបចំនេះតាមរយៈការបង្កើតនូវអ្វីដែលយើងហៅថាប៉ុស្តិ៍មនុស្សធម៌ក្នុងប្រទេសកាតា ដែលត្រូវបានរៀបចំឡើង ដើម្បីការពារប្រឆាំងនឹងការលាងលុយកខ្វក់ និងការប្រើប្រាស់មូលនិធិខុស»។ 

កិច្ចព្រមព្រៀងដែលបានជំរុញឱ្យមានការរិះគន់ពីអ្នកសាធារណរដ្ឋរួចហើយនោះ ក៏ពាក់ព័ន្ធនឹងការដោះលែងជនជាតិអ៊ីរ៉ង់ប្រាំនាក់ក្នុងការឃុំឃាំងរបស់អាមេរិកដែរ។ 
មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ទីមួយបានកត់សម្គាល់ថា ជនជាតិអ៊ីរ៉ង់ពីរនាក់ក្នុងចំណោមប្រាំនាក់បានបម្រើការកាត់ទោសភាគច្រើនរបស់ពួកគេ។ ចំណែកបីនាក់ទៀតកំពុងរង់ចាំការកាត់ទោស ហើយមិនទាន់ត្រូវបានកាត់ទោសនៅឡើយទេ។ 

និយាយជារួមនៃការដោះលែងការតវ៉ាបានចាប់ផ្តើមប្រែប្រួលក្នុងទីក្រុងដូហា ប្រហែលប្រាំពីរខែមុនបន្ទាប់ពីការចរចាដោយប្រយោលជាច្រើនឆ្នាំ។ ជំហានសាធារណៈដំបូង ដែលជាក់ស្តែងនៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ បានកើតឡើងប្រហែលប្រាំសប្តាហ៍មុន នៅពេលដែលជនជាតិអាមេរិកបួននាក់ត្រូវបានផ្ទេរទៅការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ។ ជនជាតិអាមេរិកទី៥ ត្រូវបានឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះរួចហើយ។ 

ជាលទ្ធផលសហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបន្តស្វែងរកផ្លូវប្រយោល ដោយពឹងផ្អែកលើដៃគូនៅមជ្ឈិមបូព៌ា និងអឺរ៉ុប រួមមាន កាតា អូម៉ង់ ចក្រភពអង់គ្លេស និងស្វីស ដែលសុទ្ធតែបានបម្រើការជាអន្តរការីសម្រាប់ភាគីទាំងពីរក្នុងអំឡុងពេលនៃការចរចា។ វាគឺជាប្រទេសកាតា ដែលបានបម្រើការជាឈ្មួញកណ្តាលដ៏សំខាន់សម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងចុងក្រោយនេះ ខណៈដែលអ្នកចរចារបស់អ៊ីរ៉ង់ និងសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្នុងសណ្ឋាគារដាច់ដោយឡែកពីគ្នាក្នុងទីក្រុងដូហា ខណៈដែលអ្នកការទូតកាតាបានបិទទ្វារទៅវិញទៅមក ហើយព័ត៌មានលម្អិតមិនត្រូវបានបង្ហាញឡើយ។ 

ក្នុងប៉ុន្មានសប្តាហ៍បន្ទាប់ពីការផ្ទេរចូលទៅក្នុងការឃុំខ្លួនក្នុងផ្ទះ មន្ត្រីអាមេរិកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា ការពិភាក្សាចុងក្រោយកំពុងបន្ត និងរសើបហើយនៅក្នុងពេលនោះ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតស្វីសប្រចាំប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ បានធ្វើទស្សនកិច្ចជាទៀងទាត់ទៅកាន់ប្រជាជនអាមេរិក ដើម្បីពិនិត្យមើលលក្ខខណ្ឌរបស់ពួកគេ។ នេះបើតាមមន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់បាននិយាយ។ 

ស្វីសដើរតួជាមហាអំណាចការពាររបស់អាមេរិក នៅអ៊ីរ៉ង់ ដោយសារអាមេរិកមិនមានវត្តមានការទូតនៅទីនោះ។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់នឹងមិនពិភាក្សានៅពេលដែលប្រធានាធិបតីអាមេរិក បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងនោះទេ។

នៅពេលដែលឱកាសបានមកជាមួយគ្នាបន្ទាប់ពីការទូតដែលមានគោលការណ៍ត្រឹមត្រូវ និងជាប់លាប់ត្រង់ចំណុចមួយចំនួន ជាក់ស្តែង យើងបានបដិសេធទាំងស្រុង នៅពេលដែលឱកាសកើតឡើង យើងទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងដែលមានផលប្រយោជន៍ច្រើន នោះហើយជាពេលដែលយើងជ្រើសរើសឆ្ពោះទៅមុខ។ មន្ត្រីរដ្ឋបាលជាន់ខ្ពស់ទីមួយបាននិយាយថា ពួកគេក៏បានរុញច្រានអ្នករិះគន់លើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះផងដែរ។

មន្ត្រីរូបនេះបាននិយាយថា «នេះជាការសម្រេចចិត្តដ៏លំបាកបំផុតមួយចំនួនដែលប្រធានាធិបតីធ្វើ ប៉ុន្តែខ្ញុំគិតថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឈរឡើង»។

«នៅពេលអ្នកក្រឡេកមើលថាពេញលេញនៃកិច្ចព្រមព្រៀង បើប្រៀបធៀបជាមួយជម្រើស គឺជនជាតិអាមេរិកទាំងនេះមិនដែលត្រលប់មកផ្ទះវិញទេ ដូច្នេះខ្ញុំគិតថាវាកាន់តែខ្លាំង»។

ណាម៉ាហ្សី ជាពលរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់-អាមេរិក ឪពុករបស់គាត់ឈ្មោះ Baquer Namazi ត្រូវបានដោះលែងដើម្បីទទួលការព្យាបាលនៅខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ បន្ទាប់ពីឃុំខ្លួនអស់រយៈពេលជាង ៦ឆ្នាំនៅក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។

Shargi ដែលជាពាណិជ្ជករ និង Tahbaz ជាអ្នកការពារបរិស្ថាន ត្រូវបានចាប់ខ្លួនជាលើកដំបូងក្នុងឆ្នាំ២០១៨ ពួកគេក៏ជាពលរដ្ឋអ៊ីរ៉ង់-អាមេរិកពីរនាក់ផងដែរ។

នៅក្នុងខែមីនា នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកជាមួយ CNN ពីខាងក្នុងពន្ធនាគារ Evin លោក Namazi បានធ្វើការអង្វរផ្លូវចិត្តដល់លោក Biden ដើម្បីដាក់ «សេរីភាពរបស់ជនជាតិអាមេរិកស្លូតត្រង់នៅពីលើនយោបាយ និងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីទទួលបានការដោះលែងគាត់»។

គ្រួសាររបស់ Namazi ក៏ដូចជាគ្រួសារ Shargi និង Tahbaz បានធ្វើការអំពាវនាវជាបន្ទាន់ឱ្យរដ្ឋបាល Biden បង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីនាំមនុស្សជាទីស្រលាញ់របស់ពួកគេទៅផ្ទះវិញ៕